به گزارش وارک نیوز، شاید کمتر کسی نام و آوازه قلعه سرافراز و با صلابت فلک الافلاک را نشنیده و برای یکبار هم که شده از این بنای به یادگار مانده از دوران ساسانیان بازدید نکرده باشد.
بنایی که بر بلندای تپهای در مرکز شهر خرمآباد آنچنان خودنمایی میکند که در طول اعصار مختلف همچنان با صلابت ایستاده است. شاید تفاوت قلعه فلک الافلاک با سایر دژها را تداوم فعالیت و زنده بودنش باید بدانیم.
کهن دژ ایران به دلیل ویژگیهای خاص و منحصر به فردش اکنون در فهرست موقت ثبت جهانی یونسکو قرار داشته و منتظر ساماندهی حریم اطرافش برای ثبت دائم جهانی است.
مرمتهای موقتی چند دهه گذشته نیز نتوانسته زخمهای عمیق قلعه با صلابت ما را التیام بخشد و هر از گاهی با وقوع سیل و زلزله و یا هر تهدید دیگر عمیقتر و کهنهتر میشوند. گویا متولیان امر خبر ندارند که زخم کهنه آنچنان بر پیکره کم جان فلکالافلاک فرو رفته که شاید اکنون هم دیر باشد.
سیل فرودین پارسال خساراتی را به این بنا وارد کرد. حال نیز زلزلههای چند روز اخیر به دژ شاپورخواست رحم نکردهاند و زخمهایی عمیق برپیکرش بر جای گذاشتهاند.
زلزله روزهای اخیر بار دیگر نام دیگر قلعه فلک الافلاک را بر سر زبانها آوردهاند، گویی که بلایای طبیعی هم حاضر به همکاری و کمک به دوست دیرینشان را ندارند.
وضعیت کنونی دژ فلک الافلاک دوستدارانش را آنچنان نگران کرده تا بار دیگر با هم همصدا شده و خواستار اندیشیدن چارهای اساسی برای کهن دژ ایران عزیزشان باشند.
بسیاری از کارشناسان و باستان شناسان اجرای طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک را به عنوان امری ضروری، واجب و دوای درد این بنا میدانند. آنها معتقدند برای حراست از قلعه فلکالافلاک بایستی میراث فرهنگی هر چه سریعتر شرایط را برای عملیاتی کردن این طرح و اجرای کاملش مهیا کند.
شواهد نشان میدهد در سال 83 طرح جامع استحکام بخشی این بنا توسط سازمان میراث فرهنگی کلید خورد. در سالهای بعد این طرح اجرایی شد، اما بعد از چند سال کار متاسفانه درصد کمی پیشرفت فیزیکی به یادگار ماند و در ابتدای دهه 90 شاهد توقف کاملش بودیم تا امیدهای دوستداران فلک الافلاک ناامید شود.
متاسفانه اکنون قلعه فلک الافلاک حال و روز خوشی ندارد و خطر هر لحظه بیشتر از گذشته تهدیدش میکند.
مسئولان میراث فرهنگی اعلام میکنند که در حال بازنگری طرح استحکام بخشی قلعه هستند و در ماههای آینده این طرح تعیین تکلیف میشود. حال باید دید وعدههای مسئولان محقق میشود و یا قلعه فلک الافلاک باید چشم انتظار روزهای دشوار و تلخ دوباره باشد؟
گلایه از وضعیت نامناسب قلعه فلک الافلاک
در همین زمینه یکی از شهروندان خرمآبادی در گفتوگو با ما می گوید: قلعه فلک الافلاک به عنوان نماد فرهنگ و تاریخ مردمان این دیار بوده و جایگاه خاصی در میانمان دارد.
حسین پاپی ادامه میدهد: متاسفانه در سالهای گذشته تاکنون بارها و بارها در حوادث مختلف همچون سیل و زلزله خبر از فروریختن، ایجاد شکاف و مشکلات دیگر برای قلعه به میان میآید که این امر به شدت مردم را نگران کرده است.
تکمیل طرح استحکام بخشی نجات دهنده قلعه فلک الافلاک
در همین زمینه مشاور اسبق میراث فرهنگی استاندار لرستان در گفتوگو با ما بیان میکند: قلعه فلکالافلاک همچون بناهای تاریخی دیگر به دلیل قدمت بالایش آسیب پذیر بوده و به مرور زمان مواد تشکیل دهنده آن مستهلک شده بنابراین باید این بنا به صورت مستمر مورد مرمت قرار گیرد.
سیروس ابراهیمی ادامه میدهد: به همین دلیل در سال ۸۳ با توجه به اهمیت توجه ویژه به قلعه فلک الافلاک طرح جامع استحکام بخشی این بنای تاریخی کلید خورد و در شورای تصویب طرحهای مطالعاتی و پروژههای میراث فرهنگی مطرح و بارها بارها رفع نقص شده و نهایتاً به تصویب رسید.
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی به توضیحی در مورد چگونگی اجرای طرح استحکام بخشی قلعه میپردازد و میگوید: محتوای طرح استحکامبخشی قلعه فلکالافلک به گونهای بود که یک رینگ در داخلی حیاط اول و دوم ایجاد و یک رینگ پیرامون قلعه احداث و رینگهای بیرونی با دستکهای بتونی به چاهکهای به طول ۴۰ متر از جنسی بتن مسلح وصل شوند.
ابراهیمی ادامه میدهد: پس از آن نیز رینگ داخلی و رینگ بیرون به وسیله رشتههای FRP به هم متصل شده و این رشتهها از داخلی بنا به بالای آن به هم قفل شوند.
مشاور اسبق استاندار لرستان بیان میکند: عملیات احداث رینگ داخلی حیات دوم و بخشی از رینگ حیاط اول و برخی از چاهکها را در همان زمان انجام دادیم و تقریبا از آن پس آهنگ اجرای طرح استحکامبخشی این بنای قلعه بسیار کند و اکنون این طرح متوقف شده است.
تکمیل نشدن طرح استحکام بخشی قلعه آسیبهای زیادی دارد
وی در ادامه با اشاره به اینکه ناقص ماندن طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک نه تنها کمکی به این بنای تاریخی نکرده بلکه به دلیل عدم تکمیل آن باعث ایجاد بار اضافه برای این بنای تاریخی شده است، می افزاید: ضرورت دارد هرچه سریعتر شرایط برای اجرایی شدن ادامه طرح مهیا شود.
ابراهیمی ادامه میدهد: سوال اینجاست چرا این طرح بسیار مهم همچنان بلاتکلیف بوده و وزارت میراث فرهنگی اقدامی در جهت اجرایی شدن و تکمیل آنان پس از گذشت چندین سال انجام نمیدهد.
مدیرکل اسبق میراث فرهنگی لرستان میگوید: قلعه فلک الافلاک نماد مردم این سرزمین بوده و باید هرچه سریعتر شرایط برای حفاظت و حراست همه جانبه از آن مهیا شود چراکه مطمئنا در صورت ادامه یافتن روند کنونی و وقوع حوادث طبیعی خسارات جبران ناپذیری به این بنای ارزشمند وارد میشود.
این کارشناس میراث فرهنگی میافزاید: قلعه فلک الافلاک و پلهای تاریخی لرستان به عنوان مهمترین میراث لرستان و کشور به شمار میرود اما متاسفانه اکنون به دلیل وقوع حوادث طبیعی و غیرطبیعی همچون سیل و زلزله در معرض خطر جدی قرار دارند و به همین دلیل مسئولان وزارت میراث فرهنگی باید هرچه سریعتر شرایط را برای حفاظت از همه جانبه از آنها مهیا کند.
وی معتقد است: انتظار میرود اعتبارات ویژهای از ردیف های ملی و استانی به صورت مستمر برای این بنای تاریخی در نظر گرفته شده و شاهد اجرای طرح استحکام بخشی و ساماندهی حریم اطرافش باشیم.
ترکهای قلعه فلکالافلاک عمیقتر شد
در همین زمینه طالبیان معاون وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی در مصاحبهای بیان می کند: بامداد جمعه 19 اردیبهشت 99 بار دیگر در لرستان زلزله آمد و موجب شد ترکهای قلعه فلک الافلاک عمیقتر شود.
وی ادامه میدهد: با هماهنگی انجام شده با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان قرار شد اشیایی که در زیر این ترکها قرار دارند به مخازن منتقل شوند.
معاون وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی میگوید: همچنین روز شنبه 20 اردیبهشت یک گروه کارشناسی با دقت بیشتر تمام خسارتها را بررسی خواهند کرد.
مشاور تا 3 ماه آینده طرح استحکام بخشی قلعه را بروز میکند
سید امین قاسمی مدیرکل میراث فرهنگی لرستان نیز در گفتوگو با ما بیان میکند: متاسفانه زلزلههای چند روز اخیر باعث شد که خسارتهای به قلعه فلک الافلاک وارد شود که تخریب دو کنگره و ایجاد ترکهایی در دیواره قلعه بخشی از آنها بود.
وی ادامه میدهد: البته اقدامات مختلفی توسط کارشناسان برای بررسی وضعیت قلعه در حال انجام است.
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان در ادامه با اشاره به آخرین وضعیت اجرای طرح استحکامبخشی قلعه فلک الافلاک، بیان میکند: این طرح مربوط به ۱۵ سال پیش است و به همین دلیل و با توجه به اینکه مدت زمان زیادی از تصویب آن میگذرد بروز رسانی آن در دستور کار قرار گرفته و اکنون توسط مشاورین خبره قسمتهای مختلف این بنای تاریخی در دست مطالعات است.
قاسمی ادامه میدهد: امیدواریم این مطالعات تا سه ماه آینده به اتمام برسند تا بتوان شرایط را برای اجرایی کردن طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک و تامین اعتبارات مورد نیاز مهیا شود.
وی در مورد اهمیت اجرای طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک معتقد است در هر حال اجرای این طرح به عنوان یکی از ضروریات به شمار رفته و به همین دلیل است که سازمان میراث فرهنگی به روزرسانی و اجرای آن را در دستور کار خود قرار داده و مطمئناً از تمام ظرفیت خود برای تحقق این امر استفاده خواهد کرد.
قاسمی میگوید: اکنون ساماندهی فضای اطراف قلعه فلک الافلاک و همچنین طرح استحکام بخشی آن به عنوان دو اولویت مهم به شمار رفته و در دستور کار قرار دارد و امیدواریم هر چه سریعتر شاهد اجرایی شدن این دو موضوع بسیار مهم باشیم.
پیشرفت 20 تا 30 درصد طرح استحکام بخشی قلعه
مدیر پایگاه قلعه فلک الافلاک نیز در همین راستا در گفتگو با ما بیان میکند: در سال 83 طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک با توجه به اهمیت این موضوع و مشکلاتی که در آن روزگار وجود داشت در دستور کار میراث فرهنگی قرار گرفت و از سال 86 عملیات اجرایی این طرح آغاز شد و تا سال 91 شاهد پیشرفت 20 تا 30 درصدی آن بودیم که متاسفانه پس از آن شاهد توقف این طرح هستیم.
رامین ابراهیمی ادامه میدهد: بر همین اساس بخشی از کار استحکام بخشی اجرا شده با توجه به اینکه زمان زیادی از تهیه طرح میگذرد بنا به تصمیم مدیران و کارشناسان به روز رسانی این طرح در دستور کار قرار گرفته تا بتوان با استفاده از تکنولوژی و علم روز و سایر موارد شاهد اجرای این مهم بود.
مدیر پایگاه قلعه فلک الافلاک در ادامه اشارهای نیز به آسیبهای زلزله چند روز اخیر به این بنای تاریخی داشته و میگوید: زلزله روزهای اخیر باعث بروز آسیبهایی به چند کنگره و عمیق تر شدن ترک در برخی دیوارهها شده است.
وی معتقد است باید همه مسئولان و کارشناسان برای نجات این بنای تاریخی کمک کرده و با تخصیص اعتبارات ملی و استانی شرایط را برای اجرای طرح استحکامبخشی قلعه فلک الافلاک مهیا کنیم.
با وجود تمامی موارد اشاره شده بازهم تاکید میشود اجرای طرح استحکام بخشی و توجه ویژه میراث فرهنگی به قلعه فلک الافلاک راهکار نجات این بنای تاریخی از وضعیت نامناسب کنونی است. امری که بایستی هر چه سریعتر مد نظر وزیر و معاونان میراث فرهنگی و همچنین استاندار و مدیران مربوطه در لرستان قرار گیرد.
حال باید دید خطر همچنان بیخ گوش شاهکار معماری جهان پرسه خواهد زد و یا مسئولان چارهای عاجل و اساسی میاندیشیند؟
انتهای پیام/
گزارش از علی عبداله زاده
دیدگاه ها (یک دیدگاه)
جای بسیار تاسف است که ميراث فرهنگی بفکر این بناها زیبا نیست… کسی نیست که بداد برسد… حیف