به گزارش وارک نیوز استان لرستان از دیرباز بواسطه موقعیت جغرافیایی ویژه و اقلیم منحصر به‌فرد به عنوان یکی از زیستگاه‌های اولیه بشر به شمار رفته و نمونه بارز این موضوع را می‌توان در غارهای تاریخی لرستان همچون میرملاس، دوشه، یافته و غارهای دره خرم‌آباد به‌وضوح مشاهده کرد.

از سوی دیگر باستان شناسان لرستان را به عنوان پایتخت پل‌های تاریخی ایران نیز می‌دانند چرا که اکنون شاهد وجود بیش از ۱۰۰ پل تاریخی در این دیار بوده که هر یک از آن‌ها نشان‌دهنده هنر منحصربه‌فرد پیشینیان این سرزمین است.

به عنوان نمونه پل صفویه و یا همان پل گپ خرم‌آباد همچون نگینی در مرکز شهر خرم‌آباد و با فاصله بسیار کم از قلعه فلک الا افلاک قرار گرفته و اکنون پس از گذشت چند صدسال همچنان به صورت زنده در حال خدمت‌رسانی به مردم خرم‌آباد است.

با این وجود بسیاری از کارشناسان بر این عقیده‌اند که متأسفانه در دهه‌های گذشته شاهد بی‌توجهی به این میراث گران‌بهای مردم لرستان هستیم، چرا که پل گپ از نظر ارزش تاریخ همچون پل خواجوی اصفهان بوده و از ظرفیت‌های بسیار بالایی برخوردار است.

با این وجود همچنان شاهد عبور و مرور خودرو از این پل تاریخی بوده و به نوعی شرایط کنونی آن به هیچ عنوان متناسب با پتانسیل‌های تاریخی و فرهنگی این بنای ارزشمند نیست.

مطمئناً اگر پل صفویه در استان و یا منطقه‌ای دیگر قرار داشت، مسئولان شرایط را به‌گونه‌ای فراهم می‌کردند که از این ظرفیت برای جذب گردشگران استفاده کرد.

به هر حال به نظر می‌رسد با اقدامات صورت گرفته قرار بر این شد تا شرایط برای بازسازی و احیای مجدد پل گپ خرم‌آباد بر اساس معیارهای تاریخ و فرهنگی در ماه‌های آینده مهیا شود.

حال باید دید که وعده‌های مسئولان در ماه‌های آینده محقق خواهد شد و شاهد احیای مجدد پل صفوی و استفاده از این ظرفیت گردشگری خواهیم بود؟

ویژگی‌های منحصربه‌فرد پل گپ

در همین راستا یک کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو با فارس بیان کرد: پل گپ به عنوان یکی از المان‌های دوره صفویه در خرم‌آباد بوده که متأسفانه در دوره قاجاریه و عصر حاضر شاهد دست بردها و تخریب این بنای ارزشمند تاریخی هستیم، البته اکنون بخش‌هایی از پل گپ هنوز در زیرخاک مانده است.

مهرداد زرین جویی ادامه داد: پل گپ بنایی ارزشمند مربوط به اواخر دوره صفویه بوده و از همان دیرباز باعث متصل شدن ضلع شرقی و غربی شهر خرم‌آباد به هم شده و باید گفت که این بنا اکنون پس از گذشت چند صد سال همچنان به عنوان یکی از عوامل توسعه و ارتباط بخش‌های مختلف شهر خرم‌آباد به شمار می‌رود.

وی عنوان کرد: از سوی دیگر این بنای تاریخی در فاصله بسیار کمی از قلعه فلک الا افلاک قرار داشته و به نوعی باید گفت که این دو بنا حتی دارای عرصه مشترک نیز هستند.

این کارشناس میراث فرهنگی اظهار کرد: مطمئناً با توجه به اینکه در آینده نه چندان دور شاهد ثبت جهانی قلعه فلک الا افلاک خواهیم بود، پل گپ نیز به عنوان یکی از محورهای گردشگری اصلی شهر خرم‌آباد به شمار خواهد رفت و می‌تواند نقش مهمی در توسعه گردشگری خرم‌آباد ایفا کند.

زرین جویی ادامه داد: به همین دلیل دستگاه‌های مسئول باید با در نظر گرفتن تمامی ویژگی‌های خاص این پل شرایط را برای باز زنده سازی آن و فضای اطرافش مهیا کنند، به عنوان نمونه اکنون املاک هم‌جوار این پل می‌توانند با کاربری‌ها و با معماری متناسب با بنا احیا شوند.

وی عنوان کرد: مطمئناً پل گپ خرم‌آباد همچون سایر پل‌های معروف دوره صفوی در کشور بوده و می‌توان با انجام اقدامات مناسب شرایط را برای استفاده از این ظرفیت مهیا کرد.

آغاز عملیات احیای پل صفوی

در همین زمینه معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در گفت‌وگو با فارس بیان کرد: طرح تبدیل پل گپ از سواره به پیاده از سال ۸۸ آغاز شده و در همین راستا این موضوع در شورای ترافیک استان مطرح و قرار بر این شد تا شاهد تبدیل کاربری پل از سواره به پیاده باشم.

محمد اسدی ادامه داد: به هر حال به دلایل مختلفی اجرای این طرح چند سالی به تعویق افتاد، اما در چند سال گذشته با حمایت‌های مدیریت ارشد استان و تأکید بر تبدیل پل گپ به یکی از محورهای اصلی گردشگری خرم‌آباد اقدامات بسیار مناسبی در دستور کار قرار گرفته است.

تخصیص اعتبارات مورد نیاز باز زنده سازی پل گپ

وی عنوان کرد: در همین راستا با حمایت‌های صورت گرفته از محل اعتبارات مدیریت بحران خوشبختانه مبلغ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای احیای مجدد پل گپ اعتبار تخصیص‌یافته است.

این مسئول افزود: در نتیجه از بهمن‌ماه امسال مناقصه عمومی انتخاب پیمانکار برگزار و شاهد انتخاب پیمانکار ذی‌صلاح و همچنین تجهیز کارگاه وی نیز هستیم و مطمئناً پس از تعطیلات عید نوروز عملیات اجرایی احیا و باز زنده سازی پل گپ به سبک قدیم در دستور کار قرار خواهد گرفت.

معاون میراث فرهنگی لرستان در ادامه با اشاره به ایجاد پل جایگزین پل صفوی برای عبور و مرور خودروها، گفت: پس از اجرای طرح پل صفوی به پلی برای عبور و مرور به صورت پیاده تبدیل شده و در آینده نزدیک شاهد ایجاد یک پل جایگزین برای رفت و آمد خودروها خواهیم بود.

اسدی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های پل صفوی، گفت: پل گپ خرم‌آباد مربوط به دوره صفوی است و دارای ویژگی‌های معماری این دوره و حدود ۳۵۰ متر طول بوده که به دنبال بازگرداندن این پل به حالت اولیه هستیم.

وی عنوان کرد: به دنبال باز زنده سازی قسمت شاه‌نشین این پل صفوی هستیم چرا که اکنون این بخش در دهه‌های گذشته تخریب شده و مطمئناً احیای این شاه‌نشین زیبایی‌های پل گپ را دوچندان خواهد کرد.

پل صفوی به حالت ابتدایی خود بازمی‌گردد

این مسئول افزود: از سوی دیگر به دنبال جداسازی قسمت‌های بتنی اضافه شده به پل در سال‌های گذشته و بازگرداندن این اثر به حالت ابتدایی با سبک قدیمی و اولیه هستیم و مطمئناً در آینده نزدیک می‌توان شاهد احیای مجد پل صفوی با کاربری کاملاً گردشگری بود.

معاون میراث فرهنگی لرستان  با اشاره به اجرای این طرح تا نیمه اول سال ۹۶، گفت: طرح باز زنده سازی و احیای مجدد پل گپ خرم‌آباد تا نیمه اول سال ۹۶ تکمیل می‌شود.

اسدی عنوان کرد: البته در نظر داریم در فازهای بعدی شرایط را برای خارج کردن قسمت‌های زیرخاک مانده پل صفوی مهیا کنیم.

وی ادامه داد: به هر حال باز زنده سازی و مرمت اصولی پل گپ و تبدیل این پل به محور پیاده، باعث متصل شدن آن به محور گردشگری قلعه فلک الا افلاک خواهد شد و مطمئناً با توجه به سامان‌دهی قلعه فلک الافلاک می‌توان شاهد توسعه گردشگری در استان بود.

این مسئول افزود: از سوی دیگر اکنون طرح مطالعاتی سامان‌دهی رودخانه خرم‌آباد در دست تهیه بوده و مطمئناً با اجرای آن و باز زنده سازی پل صفوی شاهد ایجاد فضای مناسب گردشگری در این شهر خواهیم بود.

گزارش از علی عبداله زاده/فارس