این مخترع جوان که از ثبت اختراعاتش خاطره خوبی ندارد، معتقد است یکی از زیرساخت‌هایی که می‌تواند موفقیت اقتصادی و فناوری پژوهشگران و مخترعان را تضمین کند حقوق مالکیت فردی است که در این زمینه در کشور ما مشکلاتی وجود دارد.

بروکراسی‌های اداری از جمله چالش‌های پیش روی مخترعان و پژوهشگران لرستانی است که موجب دلسردی آن‌ها شده و حتی در مواردی آن‌ها را از ادامه فعالیت باز داشته است.

در حالی تولید علم از طریق فعالیت‌های پژوهشی اهمیت فراوانی در توسعه کشور و به تبع آن استان لرستان دارد که به  امر توجه چندانی نمی‌شود.

با این پژوهشگر و مخترع جوان که ۴۲ ساله و اهل خرم‌آباد است، گفت‌وگویی را ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

چه سالی تحقیق و اختراع  را شروع کردید؟

سال ۷۲ بود که کار تحقیقاتی را شروع کردم البته از همان کودکی به کارهای فنی علاقه داشتم، پدرم که به علاقه و کنجکاوی من پی برده بود حمایت و تشویقم می‌کرد و قطعاتی را در اختیارم می‌گذاشت تا مشغول شوم، من در نوجوانی و جوانی انرژی درونی خود را از این طریق تخلیه می‌کردم.

اولین اختراع‌تان چه بود؟

سال‌های ۸۳ و ۸۴ متوجه شدم زمانی که سازمان ثبت اختراعات فعالیت خود را آغاز کرد اولین اختراعم را یعنی «ژنراتور با چرخش میدان مغناطیسی» را ثبت کردم.

از دیگر اختراعاتتان برای ما بگویید.

سال ۸۷  دستگاه تعمیر انژکتور به عنوان طرح برتر استان انتخاب شد و سال ۹۰  نیز در جشنواره علم تا اول با ارائه همین اختراع دستگاه تعمیر انژکتور به عنوان نفر اول انتخاب شدم.

از دیگر اختراعاتم می‌توان به راکتور تولید کودهای آلی با نام «بن توم» با هدف جانشینی کود شیمیایی اشاره کرد که بسیار خوب نتیجهبخش بوده و مورد استقبال مردم و کشاورزان قرار گرفته است.

تولید علف‌کش انگلی با نام «دلیمه» از دیگر اختراعاتم است، با توجه به اینکه هیچ سم داخلی و خارجی در مبارزه با علف‌های هرز انگلی کارساز نبوده و این بزرگترین مشکل کشاورزان نه تنها در کشور ما بلکه دنیا بود، حدود ۶ سال روی تولید چنین محصولی کار کردم.

گفتنی است، با وجود اینکه این کود را به صورت آزمایشی آماده کرده‌ایم و تاکنون وارد بازار نشده اما از آن سوی مرزها نیز مشتری دارد.

اختراعاتتان عمدتأ در چه حوزه‌هایی است؟

عمده اختراعات و تحقیقاتم در حوزه کشاورزی است، البته در زمینه‌های برق، ساختمان و مکانیک نیز اختراعاتی داشته‌ام.

در حال حاضر چه هدفی را دنبال می‌کنید؟

چند سالی است که به دنبال هدفمند کردن اختراعاتم هستم، یعنی روی اختراعاتی کار می‌کنم که ارزش اقتصادی برای مردم، دولت و خودم داشته باشند.

در واقع بنیان کارم را تبدیل علم به ثروت گذاشته‌ام و به دنبال تجاری‌سازی اختراعاتم هستم، از ۱۷ اختراعم تنها پنج یا شش مورد ارزش اقتصادی دارد.

شنیده‌ایم چند سالی است اختراعاتتان را ثبت نمی‌کنید، دلیلش چیست؟

بله، به سازمان ثبت اختراع اطمینان ندارم، سال ۹۱ طرح برترم یعنی همان دستگاه تعمیر انژکتور به سرقت رفت، بنده نیز به دلیل اینکه اطلاعاتم حفظ نمی‌شود ترجیح می‌دهم اختراعاتم را ثبت نکنم چرا که به نابودی آن‌ها منجر می‌شود، اختراعم تولید می‌شود اما برندی ندارد.

یعنی قانونی برای حفاظت از اطلاعات وجود ندارد؟

البته که قانون وجود دارد اما مشکل اینجا است که متأسفانه خوب اجرا نمی‌شود، چالش دیگر اینکه برخی‌ها دور زدن قانون را خوب بلدند.

آیا از مخترعان حمایت‌ مالی می‌شود؟

خیر متأسفانه حمایت چندانی از افراد مخترع، خوش‌فکر و صاحب ذوق و ایده نشده و حمایت‌ها در بهترین حالت ممکن به پرداخت تسهیلات با نرخ سود پائین خلاصه می‌شود، اما آنگونه که باید راهگشا نیست.

۲۰ میلیون تومان تسهیلات به مخترعان پرداخت می‌کنند و آنگاه می‌گویند کارخانه احداث کنید، اما مگر چنین چیزی امکان دارد.

از طرفی هیچ مخترعی در ادارات و دستگاه‌های دولتی جذب نشده و حتی بیمه هم ندارند، حال آنکه حین انجام تحقیقات ممکن است حادثه‌ای برای مخترعان رخ دهد که جبران‌ناپذیرباشد، در واقع تلفات برای مخترعان است و سودش به جیب همه می‌رود.

عمده اختراعات مخترعان لرستانی ثبت اما کاربردی نمی‌شود، ایراد کار کجاست؟

به نظر بنده مشکل مخترعان بیش از آن که مالی باشد به بروکراسی‌های اداری در ادارات و سازمان‌ها برمی‌گردد، هر چند مخترعان ما با مشکلات مالی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند و می‌توانم بگویم ۹۰ درصد مخترعان دستشان خالی است، اما در مواردی مشکلات مالی قابل رفع شدن است.

چالش اصلی پیش روی مخترعان همان بروکراسی و زمان‌بر بودن فرآیندها است که ما به عنوان مخترع ناچار به تحمل آن هستیم، هر چند دستگاه‌ها و ادارات با پاس‌کاری‌های متعدد گاهی فرد را دلسرد و از ادامه راه باز می‌دارند.

سطح اختلاف حمایت از مخترعان در ایران و کشورهای دیگر چقدر است؟

این سطح اختلاف قابل توجه است، در شرایطی که تحقیق، تولید و نوآوری موجب پیشرفت کشورها می‌شود و به عبارت بهتر در حقیقت کشوری موفق است که از مخترعان و افراد صاحب ایده حمایت کرده و شرایطی را فراهم کند که این افراد به ساده‌ترین شکل ممکن فعالیت کنند.

البته منظور از حمایت تنها در بعد مالی آن مطرح نیست، بلکه همان‌طور کردم شرایط باید به گونه‌ای تسهیل شود که مخترع برای پیشبرد کار خود به این در و آن در نزند.

علت بی‌توجهی مسؤولان به مخترعان را در چه می‌بینید؟

علت اصلی این است که مسؤولان ابدأ به مقوله پژوهش ایمان ندارند، یعنی جایگاه اختراع را باور نکرده‌ و تنها برای حفظ بودجه دو درصدی به سمت پژوهش رفته‌اند.

موضوع دیگر اینکه در مورد اختراعات اطلاعات چندانی ندارند و با این کار می‌خواهند کمبود اطلاعاتشان را جبران کنند، این در حالی است که اگر به اختراع و فناوری ایمان داشته باشند، مسیر توسعه و پیشرفت هموار می‌شود.

تولید یک اختراع خوب داخلی که نمونه خارجی نداشته درآمدی بیش از چاه‌های نفت خواهد داشت، چرا که ما تنها تولیدکننده آن می‌شویم، به طور مثال اکنون پسته تنها در کشور ما تولید شده و در دنیا حرف اول را می‌زند، اگر کشت این محصول توسعه پیدا کند چند برابر نفت تولید ارزی خواهیم داشت، اختراع نیز از این موضوع مستثنی نیست.

 با این وجود چه انتظاری از مسؤولان دارید؟

دستگاه‌های مربوطه بروکراسی را از میان بردارند و فرآیند به ثمر رسیدن اختراع  را تسهیل کنند، واقعأ پذیرفتنی نیست که یک مخترع برای دریافت مجوز و تأییدیه ماه‌ها منتظر بماند.

اگرچه موافق مهاجرت نیستم، اما برای جلوگیری از آن باید مشکلات پیش‌روی پژوهشگران و مخترعان برداشته شود، تا آنگاه مهاجرتی صورت نگیرد.

گفت‌وگو از نسرین صفربیرانوند

انتهای پیام/