زندگی پشت چراغ قرمز/ کودکانی که کودکی را فراموش کرده‌اند
این روزها شاهد افزایش تعداد کودکان کار پشت چراغ‌های قرمز هستیم؛ کودکانی که بسیاری از آنها از روی ناچاری و برای تامین مخارج زندگی، کودکی خود را کنار گذاشته و به کسب‌وکارهای غیر رسمی روی آورده‌اند.
سرخی چراغ‌قرمز راهنمایی و رانندگی یکی از چهار راه‌های خرم‌آباد باعث توقف تاکسی شد، هنگامی‌که منتظر سبز شدن چراغ راهنمایی بودم، چند کودک کم سنم و سال را دیدم که بدون اجازه گرفتن از راننده‌ها مشغول شست‌وشوی شیشه‌های اتومبیل‌ها شدند.
بعضی از رانندگان بعد از تمیز شدن شیشه اتومبیلشان اجرتی به آنها می‌دادند، اما اکثراً با سبز شدن چراغ راهنمایی و رانندگی به‌سرعت از چهار راه عبور می‌کردند، بعد از دیدن این صحنه در مورد این کودکان کنجکاو شدم ودر نزدیک‌ترین مکان از تاکسی پیاده شدم.
چند کودک کار در داخل بلوار نشسته بودند، به طرف آنها رفتم و چند سوال از آنها پرسیدم اما این کودکان بدون دادن جوابی از من دور شده و مشغول شست‌وشوی شیشه‌های اتومبیل‌ها شدند.
بعد از آن در مورد موضوع کودکان کار کنجکاو شدم و به دنبال تاریخچه وجود این معضل اجتماعی در جوامع مختلف گشتم که به اطلاعات زیر دست یافتم.
هنگامی‌که انقلاب صنعتی در اروپا رونق گرفته بود، صاحبان صنایع برای اینکه پول کمتری به کارگران بدهند از کودکان زیر ۱۵ سال استفاده می‌کردند، بر اساس آمارهای سازمان ملل سالانه بیش از ۲۵۰ میلیون کودک زیر ۱۵ سال از کودکی محروم شده و حدود ۱۲۰ میلیون نفر از آنها وارد بازار کار می‌شوند.
کودکان کار نسبت به همسن‌و سال خود بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، فقر و بزهکاری قرار گرفته و علاوه بر آن مورد سوء استفاده باندهای قاچاق مواد مخدر، سارقین و آزارهای جنسی نیز قرار می‌گیرند.
طی چند سال اخیر موضوع کودکان کار در کشورمان به یکی از آسیب‌های جدی اجتماعی تبدیل شده که بر اساس مطالعات صورت گرفته فقر و باورهای غلط فرهنگی خانواده عامل اصلی ایجاد این معضل اجتماعی در جامعه است.
این گزارش به بررسی علل افزایش این پدیده و واکاوی دقیق این موضوع در استان لرستان و اقداماتی که تا به امروز مسئولان استانی برای مقابله با این معضل اجتماعی انجام داده‌اند، می‌پردازد.
کودکان کار در معرض آسیب‌های اجتماعی
یک شهروند خرم‌آبادی گفت: کار کردن کودکان جنبه‌های منفی اقتصادی و اجتماعی زیادی برای جامعه دارد که می‌توان به انواع آسیب‌های اجتماعی شامل سوءاستفاده جنسی، اعتیاد، خرده‌فروشی مواد مخدر و بزهکاری کودکان و نوجوانان اشاره کرد.
رضا خورشیدوند اظهار کرد:کودکان کار دارای استعدادی برابر با سایر کودکان جامعه بوده و در صورت دستیابی به حداقل امکانات خدماتی و آموزشی می‌توانند به مدارج بالای تحصیلی و شغلی دست یابند، بنابراین ارگان‌های مربوطه باید تمامی امکانات خود را در راستای حل مشکلات این قشر به کار گیرند.
فقر و باورهای غلط اجتماعی، عامل به وجودآورنده کودکان کار
مریم باقری یکی دیگر از شهروندان خرم‌آبادی گفت: طی سال‌های اخیر متأسفانه در خیابان‌های شهر خرم‌آباد شاهد افزایش چشمگیر کودکان کار هستیم که همین عامل باعث ایجاد ناراحتی در بین شهروندان و افراد جامعه می‌شود.
وی با بیان اینکه فقر تنها عامل وجودآورنده کودکان کار در جامعه نیست، ادامه داد: عواملی مانند نبود سیستم آموزش و پرورش قوی و فرهنگ‌های نادرستی مانند اعتقاد به کار کردن کودکان در سنین کودکی از عوامل تأثیرگذار بر رشد کودکان کار است.
این شهروند خرم‌آبادی تصریح کرد: در کشور ما نهادها و دستگاه‌های اجرایی مانند شهرداری، هلال‌احمر، آموزش پرورش، اداره کار و بهزیستی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم مسئول رسیدگی و ساماندهی کودکان کار هستند، اما با این وجود خلأ یک نهاد یا ارگان دولتی کاملاً تخصصی که متولی این موضوع باشد احساس می‌شود.
شناسایی بیش از ۶۰۰ کودک کار در لرستان
مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان در این باره گفت: بر اساس طرح تقسیم‌کار ملی، سازمان بهزیستی متولی کودکان کار بوده و در کنار آن چندین دستگاه دیگر در این بخش به بهزیستی کمک می‌کنند، همچنین استانداری‌ها تنها وظیفه هماهنگی و نظارت بر عملکرد این دستگاه‌ها را بر عهده دارند.
محمدقاسم ولی‌زاده با تاکید بر اینکه تفاوت‌های زیادی بین کودکان کار و خیابانی وجود دارد، خاطرنشان کرد: کودکان خیابانی به آن دسته از افراد اطلاق می‌شودکه فاقد خانواده و سرپناه هستند و طبق بررسی‌ها لرستان فاقد کودکان خیابانی است.
وی با اشاره به اقداماتی که تاکنون برای حل این معضل اجتماعی در لرستان صورت گرفته است، اظهار داشت: طی دو سال گذشته در شهرهای پر جمعیت استان شاهد ظهور کودکان کار هستیم و برای پی بردن به اینکه آیا این افراد نیازمند هستند یا به‌صورت شبکه‌ای کار می‌کنند، طی یک سری تحقیقات میدانی آنها را شناسایی‌کرده‌ایم.
توانمندسازی خانواده بهترین راه کاهش کودکان کار در جامعه
مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان گفت: حدود ۶۰۰ کودک کار در شهرهای خرم‌آباد و بروجرد شناسایی‌شده که بیش از ۷۷ درصد این افراد دارای خانواده و مسکن بوده و تنها یک درصد از این کودکان خانواده ندارند.
ولی زاده توانمندسازی مالی خانواده‌های کوکان کار را بهترین راه برای کاهش این آسیب اجتماعی دانسته و بیان کرد: چندین جلسه با خانواده‌های این کودکان برگزار شده و به دنبال آموزش یک حرفه به والدین یا خود این کودکان هستیم؛ خوشبختانه تا به امروز با استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد در این حوزه گام‌های خوبی برداشته‌ایم.
بیش از ۷۷ درصد کودکان کار خانواده دارند
معاون خدمات شهری شهرداری خرم‌آباد نیز در این باره گفت: مردم تصور نادرستی نسبت به کودکان کار دارند و آن تصور این است که کودکان کار به‌صورت سازمان‌دهی شده فعالیت می‌کنند، در حالی‌که به این افراد کودک خیابانی گفته می‌شود که تعداد آنها در لرستان بسیار اندک است.
فرشید خدامرادی با بیان اینکه بیش از ۷۷ درصد کودکان کار دارای خانواده هستند، تصریح کرد: مخالف برخورد قهرآمیز با کودکان کار هستیم، از طرفی برخورد با کودکان کاری که دارای خانواده هستند بسیار سخت است، زیرا بیشتر این کودکان با اصرار خانواده به کار مشغول هستند.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه کودکان کار در لرستان تاکید کرد: سازمان بهزیستی استان یک مرکز شبانه‌روزی در خرم‌آباد و سه مرکز روزانه در خرم‌آباد و بروجرد برای اسکان و مهارت‌آموزی به کودکان کار و خانواده‌های آنها ایجاد کرده است.
معاون خدمات شهری شهرداری خرم‌آباد ادامه داد: در حوزه توانمندسازی خانواده کودکان کار نیز به‌زودی کارگاه خیاطی با ۵۰ نفر نیرو افتتاح می‌شود که مادران این کودکان در آن به کار گرفته می‌شوند.
خدامرادی تصریح کرد: از سویی هماهنگی‌های لازم با آموزش و پرورش با هدف رفع مشکلات درسی این کودکان انجام‌شده و علاوه بر آن هزینه‌های درمانی کودک کار نیز رایگان است.
وی تصریح کرد: در کنار این اقدامات فرهنگی، فعالیت‌های حقوقی با دستور دادستانی برای گرفتن تعهد از خانواده‌های این کودکان به منظور نفرستادن آن به خیابان انجام شده است.
به نقل از فارس
گزارش از محمد عبدالله‌زاده
انتهای پیام/