فرهنگ نادرست؛ عامل اصلی افزایش آمار سزارین/سهم ناچیز لرستان از اتاق‌های تخصصی زایمان کشور
بیش از ۲هزار اتاق تخصصی زایمان طبیعی در کشور وجود دارد، اما استان لرستان با وجود اینکه بیش از ۲ درصد جمعیت کشور را دارد تنها صاحب ۴ تخت تخصصی زایمان بوده که همین تعداد اندک نیز فعلا افتتاح نشده‌اند.
مطلبی که در بالا ذکر شد، بخشی از داستان تولد رستم، پهلوان افسانه‌ای ایران در شاهنامه است و ما با خواندن این داستان متوجه می‌شویم که در ایران باستان هنگامی‌که امکان تولد نوزاد به‌صورت طبیعی وجود نداشت، گذشتگان این مرز و بوم از شیوه عمل سزارین استفاده می‌کرده‌اند.
در اواخر دهه ۳۰ واژه سزارین برای بیشتر مردم ایران کلمه‌ای آشنا بوده و از این نوع عمل هنگامی‌که امکان زایمان طبیعی وجود نداشته استفاده می‌کرده‌اند.
اما متأسفانه طی دو دهه اخیر رواج فرهنگی نادرست در این باره در میان مردم موجب افزایش سرسام‌آور این نوع عمل در کشور شد، به‌طوری‌که امروزه ایران رتبه نخست عمل سزارین در دنیا را دارد.
بر اساس نظر اکثر متخصصان انجام عمل سزارین از نظر فیزیکی و روحی آسیب‌های متعددی به مادر و نوزاد وارد می‌کند، به همین سبب همه کشورها به دنبال کاهش سزارین بوده و در این راه اقدامات بسیاری نیز انجام داده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها تأسیس واحدهای تخصصی زایمان طبیعی بوده است.
سهم نیم درصدی لرستان از اتاق‌های تخصصی زایمان کشور
بر اساس آمارهای وزارت بهداشت در سال ۹۲ تنها ۲۴ اتاق تخصصی زایمان در کشور وجود داشت، اما با توجه به سیاست‌های کلان وزارت بهداشت مبنی بر کاهش میزان سزارین در کشور آمار این اتاق‌های تخصصی در پایان سال ۹۶ به حدود ۲ هزار اتاق رسیده است.
اما در استان لرستان تا به امروز تنها چهار اتاق در بیمارستان شهید رحیمی خرم‌آباد تجهیز شده که همین تعداد کم نیز افتتاح نشده‌اند و با توجه به جمعیت استان این تعدا اتاق بسیار کمتر از نیاز بانوان لرستانی است.
کمبود بیمارستان‌های تخصصی زایمان دولتی در لرستان
یکی دیگر از ضعف‌های حوزه زایمان در لرستان تعداد کم بیمارستان‌های تخصصی در این حوزه است، به‌طوری‌که شهری مانند خرم‌آباد با جمعیت حدود ۵۰۰ هزار نفر تنها یک بیمارستان تخصصی زایمان دارد.
البته بخش خصوصی در حوزه زایمان وارد عمل شده و تا به امروز نیز کارنامه قابل قبولی در این حوزه در لرستان دارد، اما با توجه به هزینه‌های سنگین این مراکز امکان استفاده اکثر جامعه از خدمات آن‌ها وجود ندارد.
بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی میانگین سزارین در مراکز دولتی و خصوصی ۱۵ تا ۴۵ درصد بوده، این در حالی است که این آمار برای مراکز دولتی و خصوصی در ایران ۲۵ و ۹۰ درصد است.
در این گزارش سعی شده آسیب‌های ناشی از سزارین ذکر گردد، علاوه بر آن اقداماتی که تا به امروز در لرستان در حوزه زایمان صورت گرفته نیز بررسی می‌شود.
فرهنگ نادرست؛ عامل اصلی افزایش سزارین در کشور
مدیر گروه مامایی و باروری دانشگاه علوم پزشکی لرستان به خبرنگار فارس گفت: طی سال‌های اخیر دلایلی مانند فرهنگ نادرست، ضعف جسمانی، کم‌تحرکی و آگاه نبودن نسبت به معایب سزارین موجب رشد چشمگیر این عمل در بین بانوان باردار شده است.
فاطمه جنانی با بیان اینکه سزارین یک عمل جراحی بزرگ و پیچیده محسوب می‌شود، عنوان کرد: با انجام عمل سزارین آسیب‌های گوارشی، مثانه‌ای، انسداد روده و لخته شدن خون در پاها ایجاد شده که مادر بر اثر این آسیب‌ها دچار مشکلات فراوانی می‌شود.
بیماری‌هایی که با سزارین سراِغ مادران می‌آید
وی اظهار کرد: بر اساس آمارها خطر مرگ و میر حین زایمان برای مادرانی که سزارین می‌کنند ۶۲ درصد بیشتر از زایمان طبیعی بوده و برای کودکانی که هنگام تولد فوت می‌کنند، در سزارین ۵۰ درصد بیشتر از زایمان طبیعی است.
مدیر گروه مامایی و باروری دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه احتمال ابتلا به دیابت و چاقی در مادران که سزارین می‌کنند ۲۰ درصد بیشتر از حالت عادی است، تصریح کرد: خطر ابتلا به نازایی و ناباروری نیز در بانوانی که سزارین می‌کنند، افزایش می‌یابد.
جنانی با اشاره به این اینکه مادرانی که زایمان طبیعی می‌کنند زودتر به زندگی عادی برمی‌گردند، ادامه داد: زایمان طبیعی باعث می‌شود که مادر در همان لحظه اول بتواند به فرزند خود شیر داده و او را در آغوش بگیرد، اما در سزارین مادر نیاز به استراحت دارد و مدتی از کودک خود به دور است و همین عامل احتمال ابتلا به افسردگی را در این دسته از مادران افزایش می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه عده‌ای معتقدند کودکانی که به روش طبیعی به دنیا می‌آیند از ضریب هوشی کمتری برخوردارند، اما بر اساس مطالعات صورت گرفته ضریب هوشی نوزادان حاصل از زایمان طبیعی نه‌تنها کمتر از نوزادان متولدشده به طریق سزارین نیست، بلکه در بعضی مطالعات ثابت‌شده که از بهره هوشی بالاتری نیز برخوردارند.
مدیر گروه مامایی و باروری دانشگاه علوم پزشکی لرستان با اشاره به بالا بودن آمار زایمان طبیعی در کشورمان در ۳۰ سال گذشته بیان کرد: در آن زمان تعداد متخصصین زنان و زایمان و همچنین دسترسی مردم به خدمات جراحی و پزشک متخصص کمتر بود، اما به‌تدریج با گسترش شهرنشینی و افزایش دسترسی مردم به خدمات درمانی و متخصصان زنان از یک طرف و ترس و نگرانی ناشی از دردهای زایمانی و عدم ارائه آموزش به مادران در خصوص فرآیندهای زایمانی و البته جهت دادن به سمت سزارین باعث شد که آمار سزارین رو به فزونی گذارد.
جنانی با بیان عوامل دخیل در بروز فرهنگ نادرست در زمینهٔ زایمان طبیعی در کشور افزود: سال‌ها قبل فضای اتاق‌های زایمان به‌موازات سایر امکاناتی که در حوزه سلامت و بهداشت و درمان فراهم می‌شد، رشد نکرده بود و مادرانی که در فضای نامناسب اتاق زایمان فرزند خود را به دنیا آورده بودند، تجربه ناخوشایند زایمان خود را به نسل بعد منتقل کردند و همین موضوع منجر شد، با توجه به توسعه خدمات و افزایش متخصص دختران جوان‌تر تمایلی به زایمان طبیعی نداشته باشند.
وی اظهار کرد: در صورت اجرای درست اقدامات و تسهیلاتی که در راستای طرح تحول سلامت برای ترویج زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی فراهم‌شده، انتظار می‌رود نگرش نسبت به انجام زایمان طبیعی در مقایسه با گذشته افزایش چشم‌گیری داشته باشد.
مدیر گروه مامایی و باروری دانشگاه علوم پزشکی لرستان با اشاره به اهمیت آماده و توانمند کردن مادران برای زایمان تصریح کرد: کلاس‌های آمادگی برای این منظور از هفته بیستم بارداری در مراکز بهداشت و درمانی و نیز بیمارستان‌های دولتی و یا خصوصی برگزار می‌شود که امیدواریم با کمک رسانه‌ها، شاهد استقبال بیشتر مادران از کلاس‌های آمادگی زایمان باشیم.
کاهش ۲ درصدی سزارین در نیمه نخست امسال
معاون درمانی دانشگاه علوم پزشکی لرستان در این باره به خبرنگار فارس گفت: سال گذشته ۵۰ درصد زایمان‌های استان به روش سزارین انجام می‌شد، اما خوشبختانه این آمار در ۶ ماهه نخست امسال به ۴۸ درصد رسیده است.
عباس پزشکی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه مامایی، بیان کرد: بخشی از این اقدامات شامل ایجاد زیرساخت‌هایی مانند تجهیز بیمارستان‌ها و ایجاد فضایی خوشایند برای زایمان طبیعی بانوان باردار است.
وی عنوان کرد: رایگان شدن زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی به عنوان یکی از بسته‌های طرح تحول سلامت از جمله سیاست‌های دولت و وزارت بهداشت در راستای افزایش آمار زایمان طبیعی در کشور است.
گزارش از محمد عبدالله زاده
به نقل از فارس
انتهای پیام/