خرم‌رود؛سوار بر موج بی‌سروسامانی
خرم رود؛سوار بر موج بی‌سروسامانی
شهر خرم‌آباد از دیرباز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و منحصربه فردش به عنوان یکی از خاستگاه‌های اولیه بشر به شمار رفته، چرا که اغلب الزامات برای حضور انسان در این شهر وجود دارد.
به نحوی که بسیاری از کارشناسان میراث‌فرهنگی بر این عقیده‌اند که به دلیل وجود تمامی موارد اشاره شده از هزاران سال پیش تاکنون به صورت مستمر شاهد حضور انسان‌ها در این دیار هستیم.
شاید یکی از مهم‌ترین عوامل استقرار بشر در این شهر را که در درون دره‌ای شگفت‌انگیز احداث شده را باید وجود رودخانه‌ای دائمی به نام “خرم‌رود” دانست.
این رودخانه دائمی و خروشان به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل حیات مردم در این شهر بوده و در کنار آن اقتصاد بسیاری از مردم نیز به آن وابسته است.
بسیاری از فعالان حوزه زیست‌محیطی و گردشگری از وضعیت نامناسب خرم‌رود و بی‌توجهی‌های صورت گرفته نسبت به آن گلایه مند بوده و معتقدند که این ظرفیت همچنان بلااستفاده مانده است.
این در حالی است که در کمتر شهری از کشور می‌توان چنین رودخانه دائمی را پیدا کرد حتی در سایر کشورها نیز از وجود چنین ظرفیت‌هایی به خوبی استفاده کرده و آنها را به در نظر گرفتن تمامی شرایط و ضوابط زیست‌محیطی در خدمت توسعه متوازن به خصوص در بخش گردشگری می‌گیرند.
اما در شهر خرم‌آباد نه تنها نتوانسته‌ایم از چنین ظرفیتی استفاده کنیم، بلکه شاهد کم‌مهری‌هایی نیز به آن هستیم.
به همین دلیل در سال‌های گذشته اجرای طرح ساماندهی خرم‌رود در دستور کار مسئولان استان قرار گرفت و در سفر رئیس‌جمهور به لرستان نیز ساماندهی ۱۰ کیلومتر از این رودخانه به تصویب رسید و این طرح دارای ردیف تاعتباری ملی است.
اما بازهم مشاهده می‌شود که این طرح همچنان اجرایی نشده و شاهد نابسامانی ظرفیتی عظیم در خرم‌آباد هستیم.
بارها و بارها مسئولان استان از لزوم اجرای این طرح سخن به میان آورده‌اند، اما همچنان این طرح به مرحله اجرا نرسیده است.
البته مسئولان راه و شهرسازی اعلام کرده‌اند که طرح مطالعاتی ساماندهی خرم‌رود در مرحله پایانی خود قرار داشته و در ماه‌های آینده به اتمام می‌رسد.
با این وجود مردم لرستان انتظار دارند که لااقل طرح ساماندهی خرم‌رود که از مصوبات سفر رئیس‌جمهور به استان در سال ۹۳ بوده و دارای ردیف ملی است هر چه سریعتر اجرایی شود.
حال باید دید آیا همچنان شاهد بلاتکلیفی خرم‌رود خواهیم بود و یا اقدامات لازم برای اجرایی شدن طرح ساماندهی آن در دستور کار مسئولان قرار خواهد گرفت.
گلایه از وضعیت کنونی خرم‌رود
در همین زمینه یکی از شهروندان خرم‌اّبادی در گفت‌وگو با تمدن، بیان می‌کند: متاسفانه خرم‌رود همچنان در بلاتکلیفی کامل به سر برده و اقدامی در جهت ساماندهی آن صورت نمی گیرد.
میلاد ایمانی ادامه داد: وجود چنین رودخانه پر آبی به عنوان یک ظرفیت ویژه برای شهر خرم‌آباد بوده، اما ما نه تنها از این ظرفیت استفاده نکرده‌ایم بلکه شاهد دست‌بردهایی نیز به این میراث طبیعی هستیم.
وی عنوان می کند: به هر حال باید از ظرفیت خرم‌رود برای توسعه گردشگری در این دیار استفاده شده چرا که می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
بی‌توجهی به ظرفیت‌های لرستان ادامه دارد
یکی دیگراز شهروندان خرم‌اّبادی نیز در همین راستا بیان می‌کند: مردم از وعده‌های مسئولان خسته شده‌اند اگر به دنبال تبدیل خرم‌آباد به مقصد گردشگری هستیم باید لااقل از داشته‌هایمان استفاده کنیم.
محمد امیدی ادامه می‌دهد: در بسیاری از شهرها به دلیل نداشتن جاذبه، هزینه‌های زیادی برای احداث آنها صورت می‌گیرد، اما در لرستان و به خصوص خرم‌آباد در تمام زمینه‌ها این ظرفیت‌ها به صورت خدادادی وجود دارد، اما قدرشان را نمی‌دانیم.
وی عنوان می‌کند: نمونه این موضوع را باید خرم رود دانست، که با وجود داشتن مصوبه سفر رئیس جمهور برای ساماندهی آن در سال ۹۳ اما اقدامی در این راستا صورت نگرفته و مسئولان دلیل آن را انجام اقدامات مطالعاتی می‌دانند، انتظار مردم اجرایی شدن طرح ساماندهی این رودخانه است.
مسئولان دست به کار شوند
در همین زمینه یکی از فعالان زیست محیطی در گفت‌وگو با تمدن بیان می‌کند: خرم‌رود در حوزه‌های مختلف به خصوص محیط‌زیست نقش مهمی داشته اما به هیچ عنوان تاکنون قدر آن را ندانسته‌ایم.
مظفر افشار ادامه می‌دهد: متاسفانه تجاوز به حریم رودخانه خرم‌آباد به عنوان خیانتی بزرگ به این شهر بوده است.
وی عنوان می کند: تا قبل از اینکه کف بخشی از رودخانه خرم‌آباد بتن شده و پارکینگ تبدیل شود، این رودخانه به شعاع ۵۰۰ متر اطراف خود را سه تا چهار درجه خنک‌تر می‌کرد، اما متأسفانه با بتن کردن بخشی از رودخانه شاهد تخریب خرم‌رود بودیم.
این فعال زیست محیطی می‌افزاید: واقعیت این است که ما زورمان به آقای صابری استاندار سابق لرستان برای بتن نکردن کف خرم‌آباد نرسید اما نامه‌ها و امضاهایمان موجود است که مخالف این کار بودیم اما وی می‌گفت که این طرح در قم نیز اجرا شده است.
افشار بیان می کند: تلاشمان بر این بود در زمان دهمرده طرح بتن کردن رودخانه را متوقف کنیم که این اتفاق افتاد.
وی می‌افزاید: چرا باید این اقدام انجام می‌شد، آیا مشابه رودخانه ما زاینده‌رود اصفهآن که با کم‌آبی مواجه بوده به پارکینگ تبدیل شده و یا از این ظرفیت به خوبی استفاده کرده‌اند؟
افشار ادامه می دهد: انتظار داریم طرح ساماندهی خرم‌رود هر چه سریعتر عملیاتی شود تا شاهد بهبود وضعیت این رودخانه و استفاده صحیح از این ظرفیت بالقوه برای شهرمان باشیم.
انجام مراحل نهایی مطالعه طرح ساماندهی خرم‌رود
در همین زمینه مدیرکل راه و شهرسازی لرستان نیز در گفت‌وگو با تمدن، بیان می‌کند: مراحل نهایی طرح مطالعاتی ساماندهی خرم‌رود در حال انجام بوده و حتی یکبار نیز در شورای عالی معماری و شهرسازی مطرح و تغییراتی پیشنهاد و در حال تکمیل مطالعات است.
علی علیخانی ادامه می‌دهد: در استان نیز در حضور استاندار لرستان مشاور طرح را ارائه داد و پیشنهاداتی نیز مطرح و نقشه‌های نهایی در حال تهیه شدن است.
وی عنوان می‌کند: زمانی که مطالعات طرح تکمیل شوند برآورد هزینه‌ای برای اجرای طرح تهیه خواهد شد و در شورای راهبردی متشکل از میراث فرهنگی، وزارت راه و شهرسازی، آب منطقه‌ای، شهرداری، آب و فاضلااب شهری و استانداری لرستان در مورد این موضوع تصمیم‌گیری می‌شود.
این مسئول اظهار داشت: آخرین جلسه تهیه طرح مطالعات ساماندهی خرم‌رود تا پایان آذرماه تشکیل شده و در صورت نبود نواقص به تصویب می‌رسد.
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان در ادامه با اشاره به اینکه با تکمیل مطالعات، مشاور برآورد هزینه مورد نیاز برای اجرای طرح تهیه خواهد کرد، می‌افزاید: این برآورد هزینه در اختیار شورای راهبردی قرار خواهد گرفت تا بتوان اعتبارات مورد نیاز را تامین کرد.
به دنبال تامین اعتبارات از محل اعتبارات ملی و استانی هستیم
علیخانی عنوان می‌کند: این مطالعات در حوزه ساماندهی شهری رودخانه بوده، اما از مطالعات مهندسی رودخانه، میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌ها استفاده خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: هدف از تهیه طرح مطالعاتی ساماندهی خرم‌رود در ابتدا استفاده از ظرفیت گردشگری آن بوده تا بتوان امکاناتی همچون نشیمنگاه، پیست پیاده‌روی و دوچرخه سواری و سایر امکانات مورد نیاز را در آن ایجاد کرد.
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان در ادامه با اشاره به اینکه از محل اعتبارات ۹۷ می‌توان شرایط را برای تامین اعتبارات مورد نیاز طرح، مهیا کرد، می‌افزاید: با توجه به اینکه خرم‌رود رودخانه‌ای خروشان بوده نمی‌توان ساخت‌و‌سازی در آن احداث کرد و تنها به دنبال ساماندهی و احداث سازه‌های سبک در آن هستیم تا خسارتی وارد نکند.
علیخانی عنوان می‌کند: در صورت تامین اعتبار می‌توان در مدت زمان ۳ سال این طرح را عملیاتی کرد.
وی بیان می کند: کل مساحت رودخانه در حوزره شهری ۱۰ کیلومتر بوده که مطالعات ۵ کیلومتر آماده شده و ۳ کیلومتر دیگر نیز مطالعه خواهد شد.
این گزارش در تاریخ ۸ آذرماه در دوهفته نامه تمدن مرکزی به چاپ رسیده است.
عکس‌ها از سجاد درویشی