به گزارش وارک نیوز میلیون‌ها سال است که درختان تنومندی سرتاسر بخش‌های عمده‌ای از ایران را در بر گرفته‌اند و مردمان این سرزمین را از یمن وجودشان حفظ و نجات داده‌اند.

آری جنگل‌های زاگرس اکنون سبب تداوم زندگی در ایران بوده، در این میان بر اساس آمارها و اطلاعات موجود بیشترین سطح جنگل‌های زاگرس در استان لرستان قرار دارد.

اکنون سطح جنگل‌های لرستان در حدود یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بوده که نقش مهمی در تداوم زندگی در این منطقه و حفاظت از محیط‌زیست و حیات‌وحش دارد.

 

 به دلیل وجود جنگل‌های زاگرس در لرستان شاهد تنوع بسیار بالای پوشش گیاهی و جانوری در این منطقه و همچنین وجود منابع آب فراوان و سایر پتانسیل‌ها هستیم.

 

با این وجود متأسفانه در دهه‌های گذشته سرعت تخریب جنگل‌ها در سرتاسر جهان مخصوصاً کشورمان روبه افزایش بوده به نحوی که سالانه میزان قابل‌توجهی از اراضی جنگلی لرستان در معرض خطر از بین رفتن قرار دارد.

 

کارشناسان دلایل مختلفی برای بروز این مشکلات و چالش‌های پیشروی جنگل‌های زاگرس عنوان کرده و معتقدند که شاید اصلی‌ترین دلیل تخریب جنگل‌ها را باید خود انسان‌ها دانست.

 

به بیان دیگر ما انسان‌ها به صورت سهوی و عمدی با انجام اقدامات گاهی اوقات تیشه به ریشه داشته‌های ارزشمندمان زده و زمانی از اقدامات خود پیشمان شده که کار از کار گذشته و زیان اقدامات نابخردانه ما به خود و یا فرزندانمان بازمی‌گردد.

 

اکنون نیز در حال نزدیک شدن به فصل سرد سال هستیم و بازهم نگرانی در مورد تخریب اراضی جنگلی برای تأمین هیزم روستاییان دوچندان شده است.

 

بسیاری از فعالان زیست‌محیطی بر این عقیده‌اند که متأسفانه هرساله شاهد تخریب میزان قابل‌توجهی از اراضی جنگلی و درختان تنومند بلوط لرستان توسط برخی از افراد محلی به منظور تأمین هیزم خود هستیم.

 

از سوی دیگر سوخت گاز و نفت مورد نیاز جامعه محلی و روستایی لرستان در بسیاری از مناطق تأمین شده اما بازهم در برخی از مناطق و روستاهای استان شاهد هستیم که افراد محلی اقدام به بریدن درختان برای تأمین هیزم مورد نیاز برای فصل سرد سال می‌کنند.

 

دلایل مختلفی همچون نبود سوخت، عدم دسترسی مناسب به سوخت گاز و نفت و همچنین گرانی سوخت باعث شده تا برخی از افراد محلی به ناچار اقدام به بریدن درختان بلوط لرستان کنند، این در حالی است که ارزش اقتصادی هر درخت بلوط بسیار بالا بوده و از نظر معنوی نیز نمی‌توان قیمتی بر درختان چند صد ساله بلوط لرستان گذاشت.

 

 به نظر می‌رسد شاید یکی از اصلی‌ترین دلایلی که برخی از افراد محلی اقدام به بریدن درختان برای تأمین سوخت مورد نیاز خود می‌کنند را باید قیمت بالای سوخت دانست.

 

به بیان دیگر با وجود اینکه دولت سوخت یارانه‌ای در اختیار روستاییان قرار می‌دهد، اما بازهم به دلیل بالا بودن قیمت‌ها و همچنین توان اقتصادی بسیار پایین بسیاری از روستاییان تمایل زیادی برای استفاده مداوم از سوخت ندارند.

 

به هر حال باید دولت چاره‌ای برای حمایت از روستاییان بی اندیشد چرا که متأسفانه در برخی از مناطق و اراضی جنگلی شاهد تخریب و بریدن درختان هستیم.

 

گرانی سوخت عامل اصلی بریدن درختان بلوط

 در همین زمینه پدر بلوط ایران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، بیان می‌کند: شاید اصلی‌ترین دلیلی را که اکنون شاهد بریدن درختان توسط برخی از جامعه محلی برای تأمین هیزم مورد نیازشان هستیم را باید بالا بودن قیمت سوخت و توان پایین اقتصادی آن‌ها دانست.

 

مظفر افشار ادامه می‌دهد: تا قبل از اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها هر بشکه نفت با هزینه حدود ۱۲ هزار تومان در اختیار روستاییان قرار می‌گرفت، اما اکنون با وجود اینکه شاهد پرداخت یارانه به سوخت روستایی هستیم هر بشکه نفت با قیمت ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.

 

وی عنوان می‌کند: به هر حال شاید یکی از اصلی‌ترین عوامل قطع درختان توسط روستاییان در فصل سرد سال را باید بالا بودن قیمت سوخت دانست و برای حل این مشکل دولت باید چاره‌ای اساسی بی اندیشد.

 

دولت سوخت ارزان قیمت در اختیار روستاییان قرار دهد

این فعال زیست‌محیطی با اشاره به لزوم تأمین سوخت ارزان‌قیمت برای روستاهای در حاشیه جنگل‌ها، می‌افزاید: به هر حال اکنون در فصل سرد سال شاهد بریدن برخی از درختان توسط بعضی از افراد هستیم که این موضوع باعث از دست رفتن سرمایه عظیم طبیعی استان می‌شود.

 

افشار عنوان می‌کند: اکنون جنگل‌ها نقش مهمی در حفاظت از زمین دارند و بر اساس نظر کارشناسان درختان باعث تأمین اکسیژن مورد نیاز زمین و همچنین ذخیره‌سازی منابع آب، مقابله با ریز گردها و تأثیر در اقتصاد خانوارها می‌شوند.

 

وی ادامه می‌دهد: جنگل‌های بلوط به عنوان پشتیبانی محکم برای زمین بوده و مطمئناً قطع و آسیب به هر درخت دودش به چشم خودمان بازخواهد گشت و ما در مقابل آیندگانمان مسئول هستیم و مسئولان در این راستا باید وارد عمل شده تا شاهد کاهش آسیب به جنگل‌های لرستان باشیم.

 

لزوم انجام اقدامات فرهنگی به جوامع محلی

در همین زمینه مدیرعامل انجمن زیست‌محیطی بلوطبان لرستان در گفت‌وگو با فارس، عنوان می‌کند: قطع کردن درختان در فصل سرد سال به عنوان یکی از مشکلات جنگل‌های بلوط لرستان تبدیل شده است و در برخی از روستاها شاهد بریدن درختان برای تأمین سوختشان هستیم.

 

احسان فاضل پور در ادامه با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی در راستای حفاظت از جنگل‌های لرستان، می‌گوید: فرهنگ‌سازی نقش مهمی در حفاظت از جنگل‌ها دارد و در این راستا تاکنون کم‌کاری‌هایی صورت گرفته است.

 

وی عنوان می‌کند: صداوسیما نقش مهمی در فرهنگ‌سازی برای جوامع دارد که آن‌گونه که باید و شاید در این راستا وارد عمل نشده و خواسته اصلی فعالان زیست‌محیطی لرستان ایفای نقش بیشتر رسانه ملی در فرهنگ‌سازی زیست‌محیطی است.

 

 توان پایین اقتصادی روستاییان مانع اصلی خرید سوخت

مدیرعامل انجمن زیست‌محیطی بلوطبان لرستان ادامه می‌دهد: باید پذیرفت که جوامع روستایی حاشیه جنگل‌ها سطح درآمد پایینی دارند و تنها منبع درآمدشان کشت اراضی کشاورزی کم‌حاصل و دام‌پروری سنتی است.

 

فاضل پور اظهار می‌کند: به همین دلیل بسیاری از روستاییان توانایی مالی مورد نیاز را برای خرید سوخت مستمر در فصل سرد سال نداشته و اقدام به تهیه هیزم می‌کنند.

 

وی در ادامه با اشاره به لزوم حمایت بیشتر دولت از جوامع محلی حاشیه اراضی جنگلی، می‌افزاید: دولت باید سوخت مورد نیاز روستاهای حاشیه جنگل‌ها را با قیمت‌های بسیار کمتری در اختیار روستاییان قرار دهد.

 

این فعال زیست‌محیطی بیان می‌کند: متأسفانه اکنون نیروهای نظارتی سازمان‌هایی همچون منابع طبیعی به هیچ عنوان متناسب با میزان بسیار بالای اراضی جنگلی لرستان نیست، این در حالی است که بیشترین سطح اراضی جنگلی زاگرس در لرستان قرار دارد.

 

فاضل پور در ادامه می‌دهد: یکی از اصلی‌ترین راهکارها برای جلوگیری از قطع درختان توسط جوامع محلی را باید ایجاد درآمد پایدار برای آن‌ها دانست.

 

وی بیان می‌کند: متأسفانه در ۴۰ تا ۵۰ درصد از اراضی جنگلی نزدیک به روستاها و تا پنج تا ۶ کیلومتری آن‌ها شاهد وضعیت نامناسب جنگل‌ها و درصد بالای تخریب هستیم و درختان این مناطق در معرض خطر مستقیم قرار دارند.

 

لزوم ایفای نقش مردم در حفاظت از جنگل‌ها

در همین زمینه کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی نیز در گفت‌وگو با فارس، بیان می‌کند: همه ساله با فرا رسیدن فصل سرما نیاز عشایر و روستانشینان به مواد سوختی افزایش پیدا می‌کند و این موضوع تهدیدی جدی برای درختان و جنگل‌های بلوط است.

 

پیام عالیخانی چگنی ادامه می‌دهد: تقریباً استفاده از هیزم برای گذراندن زمستان در بین عشایر و روستانشینان به یک امر متعارف مبدل شده و این مسئله سبب گردیده تا مردم برای تهیه احتیاجات خود دست به قطع درختان، آن هم به صورت بی‌رویه بزنند.

 

وی عنوان می‌کند: روستانشینان و عشایر به دلیل فقر شدید اقتصادی برای گرم نگه‌داشتن خانه خود مجبور به قطع درختان می‌شوند.

 

این کارشناس منابع طبیعی اظهار می‌کند: متأسفانه در جامعه ما بیشتر مردم بر این باورند که حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست بر عهده ادارات کل منابع طبیعی و محیط‌زیست است، اما در واقع چنین نیست چرا که در اصل ۵۰ قانون اساسی حفاظت‏ از محیط‌زیست‏وظیفه‏ عمومی‏ تلقی‏ می‏شود، از این‏ رو فعالیت‌های‏ اقتصادی‏ و غیر آن‏ که‏ با آلودگی‏ محیط‌زیست‏ یا تخریب‏ غیر قابل‏ جبران‏ آن‏ ملازمه‏ پیدا کند، ممنوع‏ است.

 

عالیخانی می‌افزاید: تخریب منابع طبیعی، قطع درختان برای سوخت و یا هر کار تخریبی دیگری که منجر به از بین رفتن محیط‌زیست ما انسان‌ها و حیوانات شود ممنوع بوده و صیانت از این منابع خدادادی بر همگان واجب است.

 

وی بیان می‌کند: اما افسوس و هزاران افسوس که در راستای تأمین سوخت عشایر و روستانشینان در بین تمام دستگاه‌های دولتی، یک عزم و اراده قوی وجود ندارد، چرا که اگر روستانشینان بتوانند با بهای اندک، سوخت مورد نیاز خود را تأمین کنند امروزه کمتر شاهد قطع درختان جنگلی بلوط، این نگین زاگرس هستیم.

 

تامین سوخت مورد نیاز عشایر لرستان

در همین زمینه مدیرکل امور عشایر لرستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، بیان می‌کند: اکنون اقدامات لازم برای تأمین سوخت مورد نیاز جامعه عشایری لرستان انجام شده و مشکل چندانی در این جهت وجود ندارد.

 

بیرانوند ادامه می‌دهد: همچنین با هماهنگی‌های صورت گرفته اقدامات لازم برای تأمین سوخت صورت گرفته به نحوی که ۳۵۰ هزار لیتر گازوئیل، ۱۵۰ هزار سیلندر گاز، سه میلیون و ۷۰۰ لیتر نفت سفید در میان عشایر لرستان توزیع خواهد شد.

 

وی عنوان می‌کند: ۵۴ عامل فروش مایحتاج عشایر لرستان را تأمین خواهند کرد و شاهد وجود ۷۷ جایگاه نفت سفید و ۵۴ جایگاه توزیع گاز در سطح استان هستیم.

 

ممنوعیت قطع درختان و برخورد قاطع با متخلفان

در همین زمینه مدیرکل منابع طبیعی لرستان نیز در گفت‌وگو با فارس، بیان می‌کند: اکنون اجازه قطع هیچ‌گونه درختی حتی درختان خشک داده نمی‌شود و در صورت مشاهده هر گونه تخلف با افراد متخلف به شدت برخورد خواهد شد.

 

شیرزاد نجفی ادامه می‌دهد: تعداد زیادی از روستاهای استان از نعمت گاز برخوردار بوده و یا سوخت مورد نیاز روستاییان برای فصل سرد سال تأمین شده است.

 

وی عنوان می‌کند: با این وجود در برخی از مناطق دور افتاده گاهی اوقات برخی از افراد اقدام به بریدن درختان می‌کنند که شاید یکی از دلایل چنین اقدامی را بالا بودن قیمت سوخت دانست که باید در سطح ملی چاره‌ای اساسی برای این موضوع اندیشیده شود.

 

شناسایی و نظارت بر کانون‌های بحرانی لرستان

این مسئول در ادامه با اشاره به کانون‌های بحرانی اراضی جنگلی لرستان، می‌افزاید: در مناطقی همچون داد آباد، بسطام، چگنی، بخشی از جنگل‌های خرم‌آباد، الشتر و کوهدشت شاهد بیشترین آسیب به جنگل‌ها هستیم.

مدیرکل منابع طبیعی لرستان بیان کرد: در ۱۱ شهرستان لرستان ۳۳ گشت و بازرسی اداره کل منابع طبیعی اراضی جنگلی لرستان را تحت پوشش خود قرار داده و با هر گونه تخلفی به شدت برخورد خواهند کرد.

 

نجفی عنوان می‌کند: بازهم تأکید می‌شود که بهترین راهکار برای جلوگیری از آسیب دیدن درختان بلوط لرستان در بعضی از مناطق را باید تأمین سوخت یارانه‌ای و با قیمت کم برای جامعه روستایی دانست.

 

گزارش از علی عبداله زاده